Voor u ligt de begroting 2024 en de meerjarenramingen voor de periode 2025 tot en met 2027 van de gemeente Montferland. Deze begroting is de tweede begroting in deze raadsperiode. De meerjarenbegroting is niet structureel sluitend. Voor de jaren 2026 en 2027 wordt een negatief resultaat begroot. Daarbij zijn en blijven er zorgen over de huidige en de nog te verwachte economische situatie en meer specifiek de dalende koopkracht als gevolg van stijgende prijzen.
Inflatie
Inflatie domineert nog altijd het (economische) nieuws, de oorzaken daarvan zijn divers en voor ons niet beïnvloedbaar. Een sterkere stijging van het algemene prijspeil is nadelig voor de koopkracht van huishoudens en zet tevens druk op de gemeentelijke begroting. Ondanks de weer dalende energieprijzen zorgen onder andere verhogingen van de rente, lonen en voedingsmiddelen voor nog steeds een hoge inflatie. Op de prijsstijgingen is in de Kadernota 2024 geanticipeerd door een post 'loon- en prijsstijgingen' op te nemen. Deze is verwerkt in de huidige begroting.
Het CPB, onze leidraad in deze Kadernota, gaat uit van een prijsindex van 3,9% en een loonindex van 4.7% voor 2024. In de afgelopen maanden hebben we te maken gehad met een inflatie die hoger was dan de genoemde indexcijfers. De inflatie in maart 2023 kwam in Nederland uit op 6,6%. In hoeverre deze inflatie zich doorzet in 2024 en hoe we eventueel door de Rijksoverheid gecompenseerd gaan worden is uiterst onzeker en blijft een groot financieel risico voor onze begroting.
Sociaal Domein
Vanaf juli 2022 is er begonnen met een nieuwe manier van het inkopen van zorg op basis van Lump sum. We doen dit met 8 Achterhoekse gemeenten tezamen (Sociaal Domein Achterhoek: SDA). Contractueel had de SDA de bestaande prijzen per 1 juli 2023 moeten bijstellen, mits er een goede onderbouwing is in relatie tot de variabelen die in het contract zijn opgenomen. De combinatie vanvariabelen zorgt ervoor dat op dit moment, na een lange periode van overleg en afstemming, de gemiddelde prijsstijging dermate is dat deze op moment van opstellen van deze begroting tot discussie heeft geleid in relatie tot de gemeentelijke meerjarenbegrotingen. Daarop zijn vanuit het SDA een tweetal onderzoeken uitgezet rondom contract en prijsstelling. De resultaten hiervan zijn in het derde kwartaal van 2023 beschikbaar voor vervolggesprekken met de zorgaanbieders.
In de raadsbrief van begin juli 2023 is het vervolgtraject aan uw gemeenteraad voorgelegd. Omdat op moment van schrijven van deze begroting de impact van de hogere prijsstijging nog niet helder is, is er een inschatting gemaakt van de aanvullende kosten. Op basis van historische gegevens en de daarbij behorende doorrekening hebben wij de budgetten Wmo en jeugdhulp in totaal verhoogd met € 900.000, nadat in de Kadernota reeds het budget met € 1.100.000 is verhoogd.
Oekraïne
De oorlog in Oekraïne heeft een grote stroom aan ontheemden teweeg gebracht. De gemeente Montferland heeft naast de realisatie van de reguliere taakstelling voor statushouders een grote inspanning geleverd in de opvang van Oekraïense ontheemden. Vanuit het Rijk zijn gelden beschikbaar gesteld om de gemeente tegemoet te komen in de extra kosten die hiervoor zijn gemaakt. Bij de jaarrekening van 2022 is, in verband met toekomstige onzekerheden in zowel baten als lasten en meerjarige verplichtingen, besloten om hiervoor een reserve te vormen.
Meerjarenbegroting 2024 - 2027
De meerjarenbegroting is niet structureel sluitend. Voor de jaren 2026 en 2027 wordt een negatief resultaat begroot. De voornaamste oorzaken hiervan zijn een stijging van de personeelskosten, prijsstijgingen en de kosten voor uitvoering van het Raadsakkoord.
In berichtgeving vanuit het Rijk is aangegeven dat vanaf 2026 het gemeentefonds niet langer via de normeringssystematiek wordt geïndexeerd. In plaats daarvan wordt alleen nog maar een (lager) nominaal accres voor de loon- en prijsontwikkelingen verstrekt. Dit, in combinatie met de opschalingskorting die vanaf 2026 weer volledig wordt doorgevoerd zorgt, ervoor dat de inkomsten in 2026 en daardoor ook het begrotingssaldo voor 2026 flink afnemen. In de media wordt dit inmiddels aangeduid met "het ravijnjaar".
Begrotingssaldi 2024-2027
bedragen x € 1.000
| 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
| Begrotingssaldi incl. nieuw beleid en Raadsakkoord | 20 | 3.600 | -1.056 | -1.208 |
Vanaf hoofdstuk 1.1.3 zal dieper op de cijfers ingegaan worden en volgt er een analyse van de begrotingssaldi.
Begrotingscyclus
In de volgende figuur is de begrotingscyclus 2024 weergegeven. De begroting die voor u ligt is gebaseerd op de meicirculaire 2023.
