2.1.08 Werk en inkomen

De gemeente streeft ernaar zo veel mogelijk mensen zowel sociaal als economisch te laten deelnemen aan de samenleving. Werk en zelfredzaamheid waar mogelijk is daarbij het uitgangspunt.

De negatieve impact van Corona op de economie was minder groot dan verwacht. In tegenstelling  tot de voorspellingen bleef het economisch goed gaan. Mensen die werkloos werden, vonden snel weer een andere baan. De vraag naar arbeid is onverminderd hoog. In de tweede helft van 2022 volgde de energiecrisis de coronacrisis op. De gemeente kreeg van het Rijk ook een rol in deze crisis. De gemeente heeft voor het Rijk de energietoeslag van € 1.300 verstrekt. Daarnaast heeft de gemeente een energiearmoedebeleid geformuleerd en geïmplementeerd om mensen met energiearmoede te helpen.
Ook in het afgelopen jaar was de afdeling Sociale Zaken succesvol bij het aan het werk helpen van mensen. De coronacrisis en de hoge inflatie/energiecrisis  heeft niet geleid tot een toename van het uitkeringsbestand. Economisch blijft het goed gaan en er is veel vraag naar arbeid.
Wel was en is er een mismatch tussen  vraag  en aanbod op het gebied van  kennis/opleidingsniveau en vaardigheden. De uitdaging voor de gemeente was om het huidige uitkeringsbestand met grotendeels een aanzienlijk afstand tot de arbeidsmarkt naar werk te begeleiden en ervoor te zorgen dat het werk ook wordt behouden. Dit heeft ook in 2022 goed gewerkt. De werkwijze van de afdeling Sociale Zaken rust op de volgende pijlers:
1) Poortwachtersrol 
Alleen degenen die een uitkering nodig hadden, kregen een uitkering. We bemiddelden mensen direct naar een baan zodat een uitkering niet nodig was. Daarnaast werd er zorgvuldig onderzoek gedaan naar de rechtmatigheid van de uitkering. Laatste om onrechtmatig gebruik van de uitkering en daarmee extra werk aan fraudeonderzoeken, terugvorderingen van middelen en menselijk leed te voorkomen. 
 
2) Ken je klant
Doordat wij al onze klanten goed in beeld hebben konden wij hen optimaal bemiddelen naar werk. Dit gold voor regulier werk maar ook voor werk voor mensen met een arbeidsbeperking, stageplaatsen, etc.. Doordat wij iedereen goed kennen konden we efficiënt werken en direct inspelen op de vraag van de arbeidsmarkt.
 
3) Wij onderhielden goede relaties met onze netwerkpartners. Dit gold zowel voor onze werkgeverscontacten als voor mensen in ons uitkeringsbestand. Onze account -managers investeerden in het behouden of creëren van een goede relatie met lokale/regionale werkgevers. Onze werkcoaches en jobcoaches investeerden in een goede werkrelatie met respectievelijk de mensen met een uitkering en degenen die met behulp van een langdurige loonkostensubsidie zijn uitgestroomd naar werk. We hebben maatwerk verricht waardoor we een duurzame uitstroom konden realiseren.

Wet Inburgering
Met ingang van de Wet Inburgering per 1 januari 2022 werd de gemeente verantwoordelijk voor de inburgeringstrajecten van asielstatushouders en gezinsmigranten. De instroom van inburgeraars was hoog in 2022. Gelet op de hoge taakstelling zijn er vorig jaar veel asielstatushouders gehuisvest in Montferland. De gemeente heeft al deze nieuwe inburgeraars succesvol kunnen begeleiden. Stichting Welcom was verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatschappelijke begeleiding en de werkcoaches van de gemeente waren verantwoordelijk voor de aanmelding van inburgeraars bij de taalscholen, het doen van een brede intake, het afnemen van een leerbaarheidstoets en het maken  van een persoonlijk inburgerings- en participatieplan. Een inburgeringstraject duurt gemiddeld drie jaar, dus de resultaten van deze inspanningen zullen pas over twee jaar bekend zijn.   

Minimabeleid
Wij ondersteunden mensen met een laag inkomen niet alleen in hun levensonderhoud. Ons beleid was en is erop gericht de kwetsbaren ook te ondersteunen om te kunnen deelnemen aan de samenleving. Dit deden wij in 2022 door het voeren van een  minimabeleid via de portal www.meedoeninmontferland.info en door mensen met (problematische) schulden te helpen.

Deelnemen aan de samenleving en activering
De gemeente heeft in 2022 uitvoering gegeven aan de wettelijke taak om mensen met een bijstandsuitkering duurzaam te begeleiden naar werk. Er zijn hiervoor verschillende instrumenten ingezet, zoals: coachingsgesprekken met de werkcoach, bemiddeling door de accountmanager, leer/werk-trajecten, werkfit-trajecten, tijdelijke en langdurige loonkostensubsidie, jobcoaching en werkervaringsplekken. Door maatwerk te bieden is er ingespeeld op de intrinsieke motivatie van uitkeringsgerechtigden met het doel om duurzame uitstroom te realiseren. Er was ook een aanbod van sociale en maatschappelijk nuttige activiteiten voor de uitkeringsgerechtigden voor wie toeleiding naar betaald werk nog niet haalbaar was.

Doelgroep langdurige loonkostensubsidie
Sinds de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 is het aantal personen dat is opgenomen in het doelgroep register met een indicatie banenafspraak toegenomen tot 175 aan het einde van 2022. Hiervan zijn 86 personen met de inzet van langdurige loonkostensubsidie bij een reguliere werkgever aan het werk. Om deze doelgroep aan het werk te krijgen en ervoor te zorgen dat zij hun werk behouden heeft de gemeente in 2022 de volgende instrumenten ingezet: bemiddeling door de accountmanager, coaching door de jobcoach op de werkvloer, loonwaardemetingen en langdurige loonkostensubsidie. 

Regionale samenwerking
In 2022 is er voor de doelgroep van de Participatiewet veel bereikt op lokaal niveau. Er waren ook specifieke doelgroepen, zoals jongeren en mensen met psychische klachten, waarvoor de krachten zijn gebundeld in de Arbeidsmarktregio. Zo heeft Montferland deelgenomen aan de projecten Actieplan Achterhoekse Jongeren 2.0 en aan Hoofdzaak Werk. Daarnaast heeft Montferland deelgenomen aan de Doe Agenda en zodoende uitkeringsgerechtigden kunnen aanmelden voor regionale werk- of scholingsplekken. 
 
Programmadoel
Meer inwoners uit de gemeentelijke doelgroep doen naar vermogen mee aan de samenleving en zijn onafhankelijk van een bijstandsuitkering.

Armoedebeleid en schuldhulpverlening
Armoedebeleid
Wij willen dat onze inwoners met een laag inkomen kunnen deelnemen aan de samenleving. Hierbij hanteerden wij het principe van maatwerk, laagdrempelige toegang en doelgerichte ondersteuning. In geval er ondersteuning nodig was, vond er individuele toetsing plaats en werden enkel de daadwerkelijk gemaakte kosten vergoed. We boden onder andere de volgende producten aan: bijzondere bijstand, kwijtschelding gemeentelijke belastingen, de participatieregeling en de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering van Menzis. De gemeente heeft een brede portal www.meedoeninmontferland.info waarin inwoners het volledig aanbod kunnen vinden van de minimaregelingen. Personen waarvan bekend is dat zij voldoen aan de toegangscriteria van het gemeentelijk minimabeleid konden laagdrempelig met een minimale administratieve belasting producten bestellen op het gebied van educatie, sport, welzijn en cultuur. Naast volwassenen was er in het bijzonder aandacht voor kinderen. De gemeente heeft voor hen een breed aanbod waarbij het accent ligt op educatie. We streven ernaar om kinderen uit gezinnen met weinig geld gelijke kansen te geven als hun leeftijdsgenoten van wie de ouder beter bemiddeld zijn. Het doel is om de overerfbaarheid van armoede te voorkomen. Een goede educatie leidt naar onze mening op meerdere vlakken tot een `rijker` leven. Op deze website www.meedoeninmontferland.info staan tevens de partijen waarmee de gemeente samenwerkt bij de bestrijding van armoede. Deze zijn: de bibliotheek, Welcom, de Voedsel- en kledingbank, de Stichting Urgente Noden (SUN), De Stadsbank Oost Nederland, Stichting Leergeld de Liemers, Schuldhulpmaatje en de kerken.
 
Programmadoel
Meer inwoners met een laag inkomen kunnen deelnemen aan de samenleving en kunnen, indien noodzakelijk, een beroep doen op aanvullende financiële ondersteuning.

Schuldhulpverlening
Wij willen een laagdrempelige toegang tot schuldhulpverlening en door middel van vroegsignalering voorkomen dat mensen in problematische schulden belanden. De mensen die in de schuldhulpverlening belanden hebben wij zo snel als mogelijk begeleid naar financiële zelfstandigheid. 
 
Vroegsignalering
In 2022 zijn wij gestart met een piloot outreachend werken bij vroegsignalering van schulden. Deze pilot was een dusdanig succes dat halverwege het pilotjaar besloten is deze werkwijze te  formaliseren. In het kalenderjaar 2022 zijn wij ook gestart met de voorbereidingen van de implementatie van het Financieel loket. Per 1 januari 2023 is dit loket formeel gestart. De oprichting van het Financieel loket volgde uit het door de gemeenteraad vastgestelde beleidsplan schuldhulpverlening 2020-2024. Dit plan staat in het teken van het regie nemen van de gemeente op zowel de toegang als de duur van schuldhulpverleningstrajecten. Hiermee beogen we onze inwoners een optimaal (schuld)hulpverleningstraject aan te bieden. Naast schuldhulpverlening aan natuurlijke personen via de gemeenschappelijke regeling Stadsbank Oost Nederland, ondersteunen wij ook (kleine) ondernemingen met financiële problemen. Hiervoor bieden wij financiële ondersteuning op basis van het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (Bbz2004) aan.
 
Programmadoel
Meer inwoners zijn economisch zelfstandig.

Verbonden partijen

Laborijn
Laborijn is de uitvoeringsorganisatie van arbeidsparticipatie, arbeidsondersteuning en bijstand. De gemeente Montferland neemt alleen deel aan deze gemeenschappelijke regeling voor uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening (smalle deelnemer).

Stadsbank Oost Nederland
De bank is de kredietbank en heeft tot doel om een, zowel vanuit een bedrijfseconomische als ook maatschappelijke optiek bezien, verantwoord pakket van financiële dienstverlening gericht op schuldhulpverlening aan te bieden aan de inwoners van de deelnemende gemeenten.

• De verordeningen Participatiewet 2017
• Het uitvoeringsplan re-integratie 2022
• Het beleidsplan integrale schuldhulpverlening 2020-2024
• Het gemeentelijke integraal handhavingsplan