1. Jaarverslag

Hierbij bieden wij u, als sluitstuk van de planning & controlcyclus, de jaarstukken 2022 aan. 

De jaarstukken 2022 vormen de bestuurlijke verantwoording over de uitvoering van het voorgenomen beleid en beheer in het jaar 2022. Onderstaand is de P&C cyclus voor 2022 weergegeven.

Het jaar 2022 kan worden getypeerd als het jaar van de crises, de crises leken zich namelijk op te stapelen: de Russische invasie in Oekraïne, de voortgang van de Coronacrisis,  de asielcrisis, de torenhoge inflatie, de toenemende personeelstekorten, een klimaatcrisis en stijgende energieprijzen.

De gevolgen van deze (mondiale) crises hebben natuurlijk ook hun weerslag gehad op de gemeente Montferland en dit verklaart ook (gedeeltelijk) het hoge resultaat over 2022.  Door veel ad hoc maatregelen en incidentele compensaties was er minder grip op de budgetten dan gebruikelijk.

 Wij hebben 2022 afgesloten met een positief resultaat van bijna € 7,9 miljoen ten opzichte van de begroting na wijziging. Op het onderdeel noodopvang vluchtelingen (Oekraïne) hebben we een voordeel van bijna € 3,4 miljoen. Eind 2022 hadden we binnen onze gemeente 215 opvangplaatsen voor Oekraïners gerealiseerd.  Financieel zijn we  in 2022 ruimhartig gecompenseerd door het Rijk. In verband met toekomstige onzekerheden, zowel wat betreft toekomstige lasten als baten,  wordt voorgesteld dit voordeel toe te voegen aan een nieuw te vormen reserve.

Met nadruk wijzen dat het saldo van (afgerond) € 7,9 miljoen nagenoeg geheel incidenteel van aard is.

Het saldo van de primaire begroting 2022 bedroeg € 86.000 voordelig. De eerste en tweede kwartaalrapportage 2022 hebben ook positieve resultaten laten zien van respectievelijk € 1.086.000 en  € 2.358.000. Deze bedragen zijn toegevoegd aan de reserve saldo van lasten en baten, aangezien dit een zuiverder en transparanter beeld geeft ten opzichte van de primitieve begroting. Samen met nog enkele mutaties die zijn verrekend met de reserve saldo van lasten en baten kunnen we uiteindelijk over heel 2022 een bedrag van bijna € 6,5 miljoen toevoegen aan onze Algemene Reserve, waarmee we onze financiële positie een behoorlijk impuls geven.  Voor een verdere toelichting op het resultaat en de bestemming van dit resultaat verwijzen we u naar onderdeel 1.2 Saldo van lasten en baten en resultaat.

Bedragen x € 1.000

Met de vaststelling van de begroting en ook in de loop van 2022 heeft u voor diverse zaken besloten gelden te reserveren. Deze gelden zijn in de reserves gestort. Tevens heeft u besloten tot het dekken van diverse uitgaven uit de reserves. Per saldo is er gedurende het jaar een bedrag van € 3.412.000 toegevoegd aan reserves. In de onderstaande tabel zijn de belangrijkste afwijkingen (> ca. € 100.000) toegelicht die tot het voordelig resultaat van € 7.893.000 hebben geleid.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    Bedragen x € 1.000

* V = voordeel, N = nadeel
   I = incidenteel, S = structureel

Hierna presenteren wij de jaarresultaten over de periode 2019 tot en met 2022.

Uit deze grafiek kunnen de volgende conclusies worden getrokken:

• Het saldo van lasten en baten vertoont vanaf 2019 een sterk stijgende tendens;
• De aanwending van de reserves blijkt uit het verschil tussen de reeksen "Saldo van lasten en baten" en "Gerealiseerd resultaat". In 2022 zijn de toevoegingen aan de reserves circa € 3,4 miljoen hoger dan de onttrekkingen. Een specificatie staat in de toelichting op de balans.

Bij de Kadernota 2023 (in het voorjaar 2022) is gebleken dat niet alle bezuinigingen gerealiseerd of uitvoerbaar waren. Vanaf jaarschijf 2022 is besloten om een deel van de bezuinigingen af te boeken. Dit bedrag (oplopend naar € 663.000)  is onttrokken aan de reserve "Saldo van lasten en baten".

In de bijlage 4.3 vindt u een monitor over de afronding van de bezuinigingsopgaven uit 2017, 2019 en 2021. Het uiteindelijk totaal gerealiseerd resultaat (na afboeking in Kadernota 2023) is 91%.  

Met de aanpassingen in de Kadernota 2023 en het nagenoeg volledig behalen van de overgebleven maatregelen zullen we u in toekomstige P&C producten niet meer separaat rapporteren over deze bezuinigingen en zullen afwijkingen op de budgetten via de reguliere wijze aan u kenbaar gemaakt worden. Met deze rapportage sluiten we de monitor bezuinigingen dan ook af. 

Voor een specificatie per onderwerp en per onderdeel verwijzen wij u naar de betreffende bijlage.

In de kolom "Werkelijk 2021"  is het gerealiseerd resultaat reeds toegevoegd aan de Algemene Reserve (saldo rekening 2021).

Het saldo van de primaire begroting 2022 bedroeg € 86.000 voordelig. Dit bedrag is toegevoegd aan de reserve "Saldo rekening van lasten en baten".

Bij de eerste kwartaalrapportage  heeft u besloten het voordeel van € 1.086.000 eveneens toe te voegen aan de genoemde reserve.
Enkele grote posten uit deze rapportage waren:

• Verhoging algemene uitkering gemeentefonds (€ 1.900.000 netto voordeel);
• Afboeking bezuinigingen (€ 500.000 nadeel);
• Bedrijfsvoering (inhuur externen voor diverse projecten € 579.000 nadeel);

Bij de tweede kwartaalrapportage bedroeg het voordeel € 2,4 miljoen. Dit bedrag is eveneens toegevoegd aan de reserve "Saldo rekening van lasten en baten". De grootste posten uit deze rapportage waren:

• Verhoging algemene uitkering gemeentefonds (€ 1.900.000 netto voordeel);
• Bedrijfsvoering (€ 500.000 voordeel);
• Wachtgeld voormalig bestuur (toevoeging aan voorziening, € 1,3 miljoen nadeel);
• Afboeken taakstellingen in verband met behalen taakstellingen (€ 1 miljoen voordeel).

Resultaat
Het saldo van baten en lasten van de jaarrekening 2022 bedraagt € 11.304.000 voordelig.
De geautoriseerde toevoegingen en onttrekkingen aan reserves leiden per saldo tot een nadeel van € 3.412.000.
Het gerealiseerd resultaat bedraagt hierdoor € 7.893.000 voordelig.

Resultaatbestemming
Wij stellen u voor het resultaat als volgt te bestemmen:

• Toevoeging aan een nieuw te vormen reserve "Opvang vluchtelingen Oekraïne" voor een bedrag van € 3.384.000;
• Toevoeging aan de reserve "Resultaatbestemming" voor een bedrag van € 966.000. Dit betreft een bedrag dat in de decembercirculaire 2022 beschikbaar is gesteld voor de volgende taakmutaties: energietoeslag (€ 785.000), bijzondere bijstand (€ 55.000), compensatieregeling voogdij/18+ (€ 56.000), diverse kleine taakmutaties (€ 25.000), versterken sociale basis (€ 28.000), gezond in de stad (onderdeel kansrijke start € 17.000).
  De diverse kleine taakmutaties van € 25.000 betreffen: toegankelijkheid verkiezingen (€ 5.000), breed offensief (€ 10.000), uitvoeringskosten bijzondere bijstand aan zelfstandigen (€ 5.000) en jeugdzorg (restant hervormingsagenda € 5.000). In 2023 worden deze bedragen onttrokken aan de reserve resultaatbestemming en toegevoegd aan de betreffende budgetten.
• Toevoeging van het resterende bedrag aan de Algemene Reserve:  € 3.543.000.
• Tussentijdse resultaten zijn in 2022 reeds toegevoegd aan de reserve Saldo van lasten en baten. Het saldo van deze reserve bedraagt € 2.933.000. Dit bedrag kan eveneens worden toegevoegd aan de Algemene Reserve, waarmee de totale toevoeging aan de deze reserve uitkomt op een bedrag van € 6.476.000. Dit is het uiteindelijke voordeel ten opzichte van de primitieve begroting.