2.1.06 Jeugd, onderwijs en cultuur

Montferland is een gemeente waar jongeren veilig en gezond kunnen opgroeien en ontwikkelkansen hebben. Inwoners hebben de mogelijkheden om hun talenten te ontwikkelen en kunnen deelnemen aan culturele activiteiten in hun woonomgeving.

Jeugd

Programmadoel: het bieden van noodzakelijke hulp en ondersteuning om beperkingen op te heffen en achterstanden te voorkomen specifiek voor de jongeren die dat nodig hebben.

Goede, tijdige en passende jeugdzorg, met een belangrijke rol voor de eigen omgeving, voorkomt zwaardere zorg. 

De centrale inkoop gespecialiseerde jeugdzorg heeft ons in 2023 niet gebracht wat we hadden gehoopt. Het is onvoldoende gelukt om voor alle jongeren in de regio goede en passende zorg tijdig beschikbaar te maken. We merken dat de jeugdzorg onder druk staat. Veel zorgaanbieders kampen met wachtlijsten. Hier hebben wij geen invloed op, maar het heeft wel gevolgen voor de gemeente. Wij blijven verantwoordelijk voor deze jonge inwoners. In sommige gevallen leidt dit ertoe dat er zwaardere zorg ingezet moet worden of buiten de regio gezocht moet worden. Verder heeft de val van het kabinet ervoor gezorgd dat er geen duidelijkheid is over hoe een deel van de voorgenomen bezuinigingen gerealiseerd moeten worden. Ook zorgt het uitblijven van de Hervormingsagenda Jeugd voor veel onduidelijkheden.  De Gelderlandse jeugdzorgregio's hebben  vooruitlopend op de 'Hervormingsagenda' de 'Gelderse Verbeteragenda' ontwikkeld. Hierin wordt gewerkt  aan een verbetering van de keten rondom kinderbescherming. Verder wordt de lijn van snel de juiste hulp inzetten, bijvoorbeeld via de jeugdondersteuners huisartsen, door de gemeente Montferland doorgezet. Ook het sociale netwerk, het onderwijs en het jongerenwerk worden nadrukkelijk betrokken bij de ondersteuning. Er snel bij zijn, liefst met jeugdhulp zonder indicatie, om inzet van zwaardere zorg te voorkomen.

We zien dat een deel van de Montferlandse jongeren het moeilijk heeft en de redenen daarvoor zijn divers. De samenleving wordt steeds complexer. Veel jongeren kampen met psychische problemen. Steeds duidelijker wordt dat dit vaak ook een gevolg is van problemen die in het gezinssysteem spelen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij echtscheidingsproblematiek. Dit maakt dat we nog meer willen gaan investeren op integraal werken. Hier moeten we meer dan voorheen met onze partners in het veld de schouders onder zetten maar ook opvoeders en hun omgeving aanspreken op hun verantwoordelijkheden.

We voeren een actief preventiebeleid samen met onze partners in het veld. Met preventie en vroegsignalering kunnen we problemen in een vroeg stadium opsporen en klein houden. Dit voorkomt op termijn de inzet van dure ondersteuning of hulp. We zijn alert op kansen voor innovaties en voeren pilots uit als die goed onderbouwd passen in onze doelstellingen. 
Hoewel we als gemeente inhoudelijk en financieel ‘in control’ zijn, we blijven afhankelijk van externe factoren waarop we veelal geen invloed hebben. Hierbij moet gedacht worden aan veranderingen in wet- en regelgeving, demografische factoren, toename multiproblem situaties, economische ontwikkelingen, opvang van asielzoekers en/of statushouders en conflicten zoals in Oekraïne. 

Onze gemeente heeft een grote bevolkingsgroep die taalarm opgroeit en daardoor een taalachterstand dreigt op te lopen. Een goede beheersing van de Nederlandse taal wordt gezien als voorwaarde om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving. Montferland heeft een actief voor- en vroegschools aanbod. Dit vanuit de overtuiging dat zo jong mogelijk starten onze jeugd de meeste kansen geeft op zowel taalbeheersing als uiteindelijk een succesvolle deelname aan de samenleving.

 

Onderwijs

Programmadoel: de gemeente streeft naar goede kwantiteit en kwaliteit van onderwijshuisvesting om de ontwikkelkansen van de Montferlandse kinderen te faciliteren.

Onderwijs is van essentieel belang om talenten te ontwikkelen. Goede onderwijsvoorzieningen helpen daarbij. De gemeente blijft dan ook investeren in onderwijsvoorzieningen, zodat deze voldoen aan de eisen van deze tijd.

De eerste prioriteit is het realiseren van een brede school in 's-Heerenberg . In dit gebouw zullen alle leerlingen van ‘s-Heerenberg onderwijs gaan volgen. Ook zal daar de bibliotheek in gehuisvest worden en kinderopvang. Dit alles vanuit het oogmerk om kinderen optimale ontwikkelkansen te bieden in een prettige omgeving.

Leefbaarheid en Cultuur

Programmadoel: de gemeente streeft naar handhaving van een divers aanbod van culturele voorzieningen en activiteiten waar inwoners elkaar kunnen ontmoeten en zich kunnen ontplooien. Daarbij is het van belang is dat draagvlak en initiatief vanuit de gemeenschappen en inwoners zelf komt.

In 2023 is de culturele sector verder opgekrabbeld na de coronapandemie. Diverse steunmaatregelen vanuit het rijk hebben daarbij geholpen om de sector een doorstart te kunnen laten maken. Ook in Montferland is daar gebruik van gemaakt en wij kunnen constateren dat het culturele veld, zowel lokaal als ook regionaal, dat wil zeggen de grotere culturele instellingen, weer flink aan de slag zijn. En dat is goed. Cultuur is van betekenis voor veel mensen, van jong tot oud, en van belang voor hun ontwikkeling en ontspanning. Daarnaast draagt het bij aan de saamhorigheid in de samenleving.    
In 2023 is er een nieuw subsidiekader voor de komende jaren ontwikkeld. Dit is voor wat het onderdeel cultuur betreft in nauwe betrokkenheid gebeurd met het brede culturele veld. In het nieuwe beleid worden zowel de amateuristische kunstbeoefening alsook  het professionele veld ruimhartig ondersteund door het daarop gebaseerde subsidiebeleid.
In maart 2023 is het ‘Convenant Cultuur & Onderwijs gemeente Montferland’ door vele partijen ondertekend. Daarin zijn, onder leiding van ‘Cultuur Oost’ afspraken gemaakt tussen de scholen, de voorschoolse voorzieningen, de professionele culturele organisatie en de gemeente over de cultuureducatie aan jongeren tot de leeftijd van 18 jaar.
Regionaal wordt er op het terrein van cultuur- en erfgoed samengewerkt in het ‘Cultuur- en erfgoedpact Achterhoek’.  
Jongeren komen op school in aanraking met verschillende vormen van cultuurbeleving. Op sommige scholen wordt er dit schooljaar wat minder muziek gegeven omdat ze voor bijvoorbeeld dans of beeldende vorming hebben gekozen. Dus een andere vorm van cultuureducatie. Dit is aan de scholen. Van belang is dat kinderen in aanraking komen met cultuur, in welke vorm(en) dan ook.

De bibliotheek krijgt een steeds prominentere plek in de samenleving. Vanuit het rijk wordt dit ook ondersteund. De klassieke 'uitleenbibliotheek' wordt daarmee steeds meer een 'maatschappelijke' bibliotheek. Doel daarvan is dat de inwoners zoveel mogelijk ondersteund worden bij het zelfstandig functioneren in een steeds complexer én digitaler wordende samenleving.  

Muziek maken en daarmee het muziekonderwijs is naast leuk ook goed voor de ontwikkeling van de kinderen. Voor volwassenen kan het maken van muziek ook van grote betekenis zijn. Denk aan sociale functie van bijvoorbeeld het spelen bij een muziekvereniging.

Verbonden partijen

GGD Noord- en Oost-Gelderland (GGD NOG)
De GGD is de gezondheidsdienst van 22 gemeenten. De GGD NOG bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van de inwoners. Zij voeren de taken vanuit de Wet Publieke Gezondheid namens de gemeenten uit.

 

Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL)
Het ECAL is een gemeenschappelijke regeling voor de  gemeenten in de Achterhoek en voert de wettelijke archieftaken uit conform de Archiefwet. Daarnaast voert de ECAL ook voor de provincie en drie andere gemeenten overige erfgoedtaken uit, zoals documentatie en onderzoek en heeft een publieksfunctie. 

Huisvesting Voortgezet Onderwijs in de Liemers
De uitvoering, financiering en bekostiging van de huisvesting van het voortgezet onderwijs in de gemeenten Duiven, Montferland en Zevenaar is aan deze gemeenschappelijke regeling opgedragen.

• Raadsakkoord Montferland 2023-2026
• College uitvoeringsprogramma 2023-2026
• Subsidieregeling Jeugd en Onderwijs Montferland
• Verbindend Kader Sociaal Domein
• Onderwijshuisvestingsvisie 2015-2023 gemeente Montferland
• Visie Muziekonderwijs Montferland 2020