Montferland is een gemeente waarin het prettig wonen, werken en recreëren is met een goede en veilige bereikbaarheid van kernen en voorzieningen.
De inrichting en instandhouding van de openbare ruimte is juist op die aspecten gericht. Duurzaamheid is bij dat alles een vast aandachtspunt.
Openbare ruimte
Programmadoel: wij hebben een openbare ruimte, waarbij het jaarlijks veiliger wordt om aan het verkeer deel te nemen, aantrekkelijker wordt om er te wonen en te recreëren en duurzamer wordt.
Wij hebben in 2023 een aantal wegen heringericht en de openbare ruimte daarbij vergroend. Hiermee hebben wij de verkeersveiligheid vergroot en bijgedragen aan verduurzaming van de woon- en leefomgeving. Voorbeelden daarvan zijn de herinrichting van de Bloemenbuurt en het Centrumplan in Didam.
Door vervanging van traditionele lampen in de openbare verlichting door LED hebben wij het energieverbruik van de openbare verlichting verminderd en zo een bijdrage geleverd aan vermindering van de CO2 uitstoot.
Het door ons uitgevoerde onderhoud van de openbare ruimte, op basis van de door de raad vastgestelde beeldkwaliteit, heeft bijgedragen aan het op peil houden van de beleving van het woon- en werkklimaat door onze inwoners.
Duurzaamheid
Programmadoel: minder huishoudelijk restafval.
Beter afval scheiden is beter recyclen. De landelijke doelstelling op basis van het vernieuwde VANG-programma (Van Afval naar Grondstof) is (tenminste) 75% recycling van het huishoudelijk afval in 2025, met verdere groei daarna (nader uit te werken op landelijk niveau). Dit betekent max. 100 kg restafval/inwoner per jaar (excl. aanbiedstations). Om de doelstelling te benaderen is in 2019 de gescheiden inzameling van GFT verbeterd door GFT gratis aan te laten bieden en hiervoor aparte Gft-containers in te zetten (in plaats van duobakken). Deze doelstelling is eind 2019 bereikt. Gemeentelijke ambitie voor 2023 is tenminste 82% afvalscheiding. In 2022 zijn de hoeveelheden voor alle afvalstromen gedaald, waardoor de afvalscheiding relatief gelijk is gebleven, namelijk 79%. Voorjaar 2023 is het nieuwe aanbiedstation 7-Poort in Zevenaar geopend en is ook het aangepaste aanbiedstation in 's-Heerenberg in gebruik genomen. Hiermee is de gescheiden inzameling op de aanbiedstations verder bevorderd.
Rol gemeente: samenwerkingsgericht met Zevenaar in RDL-verband. Regulerend, faciliterend en stimulerend in relatie tot inwoners.
Doelbereiking is in grote mate afhankelijk van inzet en resultaten van inwoners.
Programmadoel: minder klimaatverandering
De centrale doelstelling voor het klimaatbeleid is minder klimaatverandering. Om klimaatverandering te beperken is, in lijn met het klimaatakkoord, meer bewuste omgang van inwoners, bedrijven en instellingen met energie noodzakelijk. Hierbij wordt met name ingezet op meer duurzame energie opwekking en meer energiebesparing. Doelstelling is 100% energieneutraliteit uiterlijk in het jaar 2050 (en 15% in 2023). In 2023 is de herijking van het Akkoord van Groenlo en een nieuw Uitvoeringskader Montferland Energieneutraal 2024-2027 vastgesteld. Het uitvoeringskader is onderverdeel in 4 thema's; Duurzaam Wonen, Duurzame Gebouwen, Duurzaam Opwekken en Duurzame Bewustwording en communicatie. Per thema zijn concrete doelen gesteld om in een periode van 4 jaar naar toe te werken. Voor het uitvoeringskader wordt jaarlijks een projectagenda opgesteld die wordt gemonitoord. De focus is aangebracht in de gebouwde omgeving, omdat daar nog veel winst te behalen is en de invloed van de gemeente daar aanzienlijk is.
Versnelling van het opwekken van duurzame energie is noodzakelijk want volgens de meest recente cijfers (peiljaar 2021) loopt Montferland (9,6%) nog achter op het landelijke gemiddelde (12,1%).
In 2023 is het wijkwarmteplan 's-Heerenberg Oost / Lengel vastgesteld en gepresenteerd aan bewoners. Ook zijn in 2023 de laatste woningen van Plavei aangesloten op het warmtenet Bloemenbuurt.
De energiecoöperatie Montferland Klimaatneutraal heeft zijn 4e zonnedak gerealiseerd. Er is een duurzaamheidskrant uitgebracht. In 2023 is daarnaast nog volop aandacht geschonken aan de aanpak energiearmoede. Deze ondersteunende aanpak wordt vanaf 2024 structureel geborgd.
Rol gemeente: voorwaardescheppend, faciliterend, stimulerend en regisserend. Doelbereiking is in grote mate afhankelijk van inzet en resultaten van burgers, bedrijven, instellingen en overige partners.
Verbonden partijen
Reinigingsdienst de Liemers (RDL)
Met de gemeente Zevenaar wordt in deze gemeenschappelijke regeling RDL samengewerkt om de huishoudelijke afvalstoffen in de beide gemeenten op een efficiënte (kosten) en effectieve (milieu en service) wijze in te zamelen.
Omgevingsdienst Achterhoek (ODA)
De ODA voert voor de tien deelnemende gemeenten en de provincie Gelderland de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving van de milieuregelgeving uit. De ODA draagt samen met haar opdrachtgevers zorg voor een gezonde, schone, veilige en leefomgeving.
Achterhoekse groene energie maatschappij (Agem)
Wij nemen hieraan deel (o.a. Coöperatie Energieloket Achterhoek en Agem Gemeentelijke Energie BV)) om samen met zeven andere gemeenten in de Achterhoek energieneutraliteit in de Achterhoek te bereiken. Agem jaagt de opwekking en het gebruik van groene energie en energiebesparing in de Achterhoek aan. Hierbij streeft men ook na het geld en de werkgelegenheid in de Achterhoek te houden door samen met lokale partners aan de opwekking van groene energie te werken.
Warmtenetwerk Didam B.V.
De gemeente Montferland is voor 5% aandeelhouder in Warmtenetwerk Didam B.V. (WND B.V.) De andere partner is Firan.
Firan is een dochter van Alliander en ontwikkelt, realiseert en exploiteert infrastructuur voor o.a. warmte.
WND B.V. heeft het warmtenet in de Bloemenbuurt gerealiseerd en exploiteert dit nu.
Binnen dit programma herkennen wij twee programmaonderdelen n.l.
De gemeente Montferland kent een stabiel beeld wat betreft het aantal verkeersongevallen. Maar elk verkeersslachtoffer is er één teveel, daarom is verkeersveiligheid belangrijk. We zetten ons in om, in onze gemeente, jaarlijks minder geregistreerde ongevallen te hebben dan het landelijk gemiddelde. Gelet op de cijfers van de afgelopen jaren en het landelijk stijgende aantal geregistreerde ongevallen streven wij naar een aantal dat ligt tussen de 4,0 - 6,0 per 1.000 inwoners.
In 2023: landelijk 5.1 per 1.000 inwoners en in Montferland 3.7 en dat is ruim 27 % minder dan het landelijk gemiddelde.
Overigens zijn er geen ongevallen bekend op de onverharde wegen in het buitengebied.
| Indicator | Werkelijk 2022 | Streefwaarde 2023 | Werkelijk 2023 |
| Afname aantal geregistreerde ongevallen (st) per 1.000 inwoners met 2% per jaar | 4,1 per 1.000 inwoners | 4,0 per 1.000 inwoners | 3,7 per 1.000 inwoners |
De jaarlijkse besparing op de energie fluctueert omdat deze afhankelijk is van het aantal armaturen dat op basis van leeftijd vervangen wordt. De ambitie was om in de periode 2019 – 2023 een besparing van 10% te realiseren. Dit is ruimschoots gehaald. Het verbruik in 2019 was 1.323 MWh en eind 2023 is een besparing bereikt van 38%
| Indicator | Werkelijk 2022 | Streefwaarde 2023 | Werkelijk 2023 |
| Energiebesparing in de openbare verlichting met 10% in 2023 t.o.v 2019. | 926 MWh | 910 MWh | 815MWh |
Het vaststellen van het effectgestuurd beheer (Groenbeleidsplan februari 2023) heeft consequenties voor onze bestekken. In 2023 zijn we gestart met nieuwe europese aanbestedingen voor de grootste bestekken. Naast de reguliere besteksposten wordt de aannemer ook op andere punten beoordeeld, zoals bijdrage aan samenwerking en het gezamenlijk bereiken van onze beleidsdoelen.
Een schouw is afgestemd op het bestek. Het jaar 2023 is in die zin een overgangsjaar geweest i.v.m. de overgang naar effectgestuurd beheer. Nu de bestekken binnenkort afgerond worden, kan er een nieuwe opdracht voor de schouw 2024 worden verstrekt. In 2023 heeft er i.v.m. het bijstellen van de beleidsdoelen, geen schouw plaatsgevonden.
| Indicator | Werkelijk 2022 | Streefwaarde 2023 | Werkelijk 2023 |
| Percentage van de openbare ruimte dat voldoet aan de vastgestelde beeldkwaliteit | 92% | 90% | Niet gemeten |
Doorgaans jaarlijks wordt middels het klanttevredenheidsonderzoek ook een waarderingscijfer gegeven voor de fysieke leefomgeving. De waardering van de fysieke leefomgeving in Montferland ligt met een cijfer van 6,70 in 2022 boven het landelijk gemiddelde van 6,55. Wij streven naar een waarderingscijfer dat hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. . Het cijfer van 2023 komt niet beschikbaar omdat er niet gemeten is.
| Indicator | Werkelijk 2022 | Streefwaarde 2023 | Werkelijk 2023 |
| Streven naar een waardering van de fysieke woon- en leefomgeving die hoger ligt dan het landelijk gemiddelde van dat jaar. | 6,7 | 6.5 | Niet gemeten |
Bron: RDL. Jaarlijkse berekening (t-1) na ontvangst jaarcijfers RDL.
| Indicator |
Werkelijk 2022 |
Streefwaarde 2023 | Werkelijk 2023 |
|
| ondergrens | bovengrens | |||
| Percentage afvalscheiding huishoudelijk afval | 79 | 77,00% | 82,00% | Nog niet bekend |
Bron: https://www.waarstaatjegemeente.nl/dashboard/Energietransitie/
Monitoring resultaten loopt 2 tot 3 jaar achter op de inspanningen.
Grootste versnelling in doelbereiking komt na realisatie projecten grootschalige duurzame energieopwekking (windturbines en zonnedaken), dus naar verwachting na 2024.
| Indicator | Werkelijk 2021 | Streefwaarde 2023 | Werkelijk 2023 |
| Percentage energieneutraliteit (percentage hernieuwbare energie) | 9,6% | 15,0% | Nog niet bekend |
| Exploitatie | Begroting 2023 primair | Begroting 2023 (na wijziging) | Werkelijk 2023 | |
|---|---|---|---|---|
| Lasten | -18.261 | -18.498 | -18.582 | |
| Baten | 11.013 | 10.692 | 10.865 | |
| Gerealiseerd saldo van baten en lasten | -7.248 | -7.806 | -7.717 | |
| Onttrekkingen | 50 | 224 | 163 | |
| Stortingen | 0 | -417 | -430 | |
| Mutaties reserves | 50 | -193 | -267 | |
| Gerealiseerd resultaat | -7.198 | -7.999 | -7.985 | |