4. Bijlagen

In onderstaande tabel worden de uitbreidingsinvesteringen in meerjarenperspectief weergegeven. De kapitaallasten van de investeringen zijn in het begrotingssaldo verwerkt.

                                                                                                                              (bedrag x € 1.000)

Bedragen x € 1.000

Bedragen x € 1.000

bedragen x € 1.000

(Bedragen x € 1.000)

Onderstaande tabel geeft een specificatie van de incidentele baten en lasten. Dit overzicht is voorgeschreven in de BBV en geeft inzicht in hoeverre ons begrotingsbeeld wordt beïnvloed door incidentele ontwikkelingen. Na invulling van het overzicht kan het structurele begrotingssaldo worden bepaald. Dit saldo treft u in de volgende tabel aan.

  (Bedragen x €1.000)

Het saldo van incidentele lasten en baten fluctueert jaarlijks. Incidentele lasten beïnvloeden het structureel begrotingssaldo positief en incidentele baten beïnvloeden het structureel begrotingssaldo negatief.

De positieve saldi in 2026 en 2027 worden vooral bepaald door de toevoeging van de kapitaallasten IKC aan de reserve onderwijshuisvesting en incidentele lasten uit het Raadsakkoord 2023-2026 en de Kadernota 2026. 

 (Bedragen x €1.000)

Geconcludeerd kan worden dat het structurele begrotingssaldo in de jaren 2026, 2027 en 2029 positief is. Voor een verdere toelichting verwijzen wij u naar de inleiding van deze begroting.

Toelichting
De BBV stelt dat reservemutaties in principe incidenteel van aard zijn. Als uitzondering worden bestemmingsreserves ter dekking van kapitaallasten genoemd die structureel van aard kunnen zijn. Daarom zijn alle incidentele reservemutaties opgenomen in het overzicht van incidentele baten en lasten, ook wanneer reservemutaties per saldo geen invloed hebben op het begrotingssaldo.

Programma 1: Relatie inwoners en bestuur
De incidentele uitgaven uit het nieuw beleid 2025-2028 voor de Regiodeal worden onttrokken uit de Algemene Reserve. 

Programma 2: Ruimte
In 2021 is het GWRP vastgesteld. De hieruit voortvloeiende tekorten worden verrekend met de voorziening riolering (artikel 44 lid 2 BBV) en deels ook met de reserve onderhoud riolering en rioolrenovaties. Het te verrekenen bedrag met deze reserve bedraagt € 491 in 2026.

In het Raadsakkoord 2023-2026 zijn incidentele uitgaven opgenomen om doorstroming van ouderen op de woningmarkt te stimuleren.

In de Kadernota 2025 is budget voor het programma 's-Heerenberg Oost en Lengel beschikbaar gesteld voor de jaren 2025, 2026 en 2027. 

Bij de Kadernota 2025 is een motie aangenomen voor het inhuren van een CPO woningbouwaanjager voor een periode van twee jaar. Dekking komt uit de Algemene Reserve. 

De incidentele uitgaven uit het nieuw beleid 2025-2028 voor actualisatie van het Integraal Verkeers- en Vervoersplan (IVVP) worden onttrokken uit de Algemene Reserve.  

In de Kadernota 2026 is budget beschikbaar gesteld voor de Startnotitie Omgevingsprogramma Buitengebied. 

De reserve Grondexploitatie kent een minimumsaldo van € 2.000.000 volgens de Nota Reserves en Voorzieningen 2022. Om te voorkomen dat de reserve onder dit minimumsaldo komt wordt de reserve Grondexploitatie aangevuld vanuit de Algemene Reserve. 

Programma 3: Sociaal
In 2024 is besloten om de vrijval van de kapitaallasten van het IKC (Integraal Kind Centrum) van 2026 en 2027 toe te voegen aan de reserve, omdat de bouw van het IKC naar verwachting dan nog niet gereed is. 

In het Raadsakkoord 2023-2026 zijn diverse incidentele uitgaven opgenomen. In programma 3 gaat dit om een pilot voor handhaving bij huisvesting van arbeidsmigranten.

De lasten voor lokale en regionale inzet voor de nieuwe inkoop Wmo/Jeugd worden onttrokken aan de reserve Sociaal Domein. 

De incidentele uitgaven uit het nieuw beleid 2025-2028 voor de uitvoering van de motie Kansen voor Kinderen worden onttrokken uit de Algemene Reserve.  

Programma 50: Overhead en ondersteuning
De incidentele uitgaven uit het nieuw beleid 2025-2028 worden onttrokken uit de Algemene Reserve. 

Bij de behandeling van de Kadernota 2026 in de gemeenteraad is een motie aangenomen om te onderzoeken wat de structurele besparing is als de afschrijvingstermijnen voor nieuwe investeringen van de bestrating en de wegen met tien jaar wordt verlengd.

Op dit moment wordt voor wegen een afschrijvingstermijn van 20 jaar gebruikt. De motie vraagt om de besparing te berekenen bij een verlenging van tien jaar. In dat geval wordt de nieuwe afschrijvingstermijn 30 jaar. Dit levert in 2026 vrijwel geen voordeel op, maar in 2029 een besparing van € 139.000.

De regisseur Wegen van de afdeling Beheer Openbare Ruimte is gevraagd naar realistische afschrijvingstermijnen. Aangegeven wordt dat een afschrijvingstermijn van 40 jaar verdedigbaar is bij nieuwe aanleg. Bij groot onderhoud is de bestaande afschrijvingstermijn van 20 jaar het maximum.

Omdat de gemeenteraad de nieuwe afschrijvingstermijn van 30 jaar noemt en de expert een termijn van 40 jaar, zijn beide varianten uitgewerkt. Hieronder is een overzicht weergegeven met de invloed van de langere afschrijvingstermijnen op de huidige begrotingsjaren 2026-2029. 



In de begroting zijn de voordelen bij een afschrijvingstermijn van 30 jaar verwerkt. De mogelijke verlenging naar 40 jaar is opgenomen in de lijst met mogelijke ombuigingen. De gewijzigde afschrijvingstermijn wordt in de Financiële Verordening aangepast bij de eerstvolgende actualisatie. 

Bij de behandeling van de Kadernota 2026 in de gemeenteraad is een motie aangenomen om met een voorstel te komen voor differentiatie van de verblijfsbelasting. 

Het voorstel vanuit het college is om differentiatie van de tarieven in te voeren vanaf 2027, omdat ondernemers al in voorbereiding zijn op het seizoen 2026 en hun tarieven daarvoor vaak al hebben bepaald. De verblijfsbelasting heffen we vanaf 2027 op basis van het jaarlijks aantal overnachtingen bij een accommodatie.

Accommodatie klein 
Een accommodatie valt in deze categorie bij een maximum van 1.000 overnachtingen per jaar. Het tarief voor deze categorie is € 1,25 per persoon per nacht. 

Accommodatie groot 
In deze categorie vallen de accommodaties met minimaal 1.001 overnachtingen per jaar. Deze categorie kent een tarief van € 1,50 per persoon per nacht.

De tarieven voor de kleinere accommodaties blijven gelijk. Voor de grotere accommodaties worden de tarieven verhoogd van € 1,25 naar € 1,50. Deze aanpassing is meegenomen in de begroting zoals te zien in de tabel in hoofdstuk 1.1.3 Begrotingssaldo 2026-2029. De tarieven worden vastgesteld in de belastingverordening 2027. 

Richting de Kadernota 2026 waren vanwege de financiële vooruitzichten ombuigingsmogelijkheden in kaart gebracht. Omdat de invloed vanuit de Voorjaarsnota vanuit het Rijk nog onbekend was, zijn bij de Kadernota nog geen ombuigingen ingezet. Wel is een lijst met ombuigingen met de gemeenteraad gedeeld. 

Bij de besluitvormende raadsvergadering van de Kadernota 2026 is toegezegd dat een aantal ombuigingen uit de getoonde lijst al direct kunnen worden doorgevoerd. Voorwaarde was dat deze geen effect hebben op de dienstverlening aan onze inwoners en het voorzieningenniveau van onze gemeente. Deze ombuigingen zijn in de Programmabegroting 2026-2029 verwerkt. 

Daarnaast is aan de organisatie gevraagd om de eerder opgegeven ombuigingen nogmaals te toetsen op implementatietijd, maatschappelijke impact, uitvoerbaarheid en of de ombuiging invloed of relatie heeft met een eerder aangenomen motie of besluit. Ook heeft overleg met de provinciaal toezichthouder plaatsgevonden. De ombuigingen zijn hierna heroverwogen en de lijst met mogelijke ombuigingen is daarop aangepast.  

Het college stelt voor om de onderstaande ombuigingen in te zetten. Deze ombuigingen zijn verwerkt in het begrotingssaldo, te vinden in hoofdstuk 1.1.3 Begrotingssaldo 2026-2029. Daarnaast geeft het college gehoor aan de motie omtrent de afschrijvingstermijn van investeringen in nieuwe wegen en pleinen, volgens bijlage 4.7. 

Wij realiseren ons dat er bij de Kadernota 2026 een lijst met ombuigingsvoorstellen is toegevoegd. Naar aanleiding van de behandeling van de Kadernota zijn deze voorstellen ambtelijk nader uitgewerkt, uitvoerig door het college besproken en door de provincie getoetst. Na de werksessie met de raad van 28 augustus 2025 is de geactualiseerde lijst als aparte bijlage gedeeld, buiten deze begroting om.

Het college stelt op dit moment geen aanvullende ombuigingen voor naast bovengenoemde. Uiteraard kan de raad bij de bespreking van de begroting kiezen om, via moties en/of amendementen, alsnog (een deel van) de in de separate bijlage opgenomen ombuigingen door te voeren in de begroting 2026. Dit is ook besproken tijdens de werksessie met de raad op 28 augustus 2025.