2.4 Algemene dekkingsmiddelen

Het BBV schrijft voor dat het programmaplan een overzicht bevat van de algemene dekkingsmiddelen en de post onvoorzien. In de begroting presenteren we dit overzicht samen met de andere programma’s.  

Het onderdeel 'Algemene dekkingsmiddelen' heeft een algemeen karakter. Het bevat een schatting van de de opbrengsten uit onder meer algemene belastingen (zoals onroerende zaakbelasting en verblijfsbelasting) en de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Hier tegenover staan geen directe uitgaven. Het zijn algemene middelen die vrij inzetbaar zijn.

Onder dit onderdeel vallen ook stelposten voor onvoorziene uitgaven en niet-benutte budgetten (onderuitputting).

We streven naar optimale middelenverwerving, al is de beïnvloedbaarheid hiervan beperkt:

• Afvalstoffen- en rioolheffingen mogen maximaal kostendekkend zijn (uitgangspunt Kadernota 2026);
• De algemene uitkering uit het gemeentefonds is afhankelijk van rijksmiddelen en lokale maatstaven (zoals het aantal inwoners);
• Inkomsten uit beleggingen zijn afhankelijk van bedrijfsresultaten.

Verbonden partijen
De gemeente is aandeelhouder in:

• Alliander: netwerkbedrijf voor gas en elektriciteit;
• Vitens: leverancier van drinkwater met zorg voor natuur en milieu;
• Bank Nederlandse Gemeenten: bank voor overheden met als doel behoud van marktaandeel en redelijk rendement.

Daarnaast bezit de gemeente aandelen in:

• Leisurelands B.V.: exploiteert 19 recreatiegebieden, waaronder De Nevelhorst en Stroombroek in Montferland.

De uitkomsten van de meicirculaire 2025 zijn in deze begroting verwerkt. 

Algemene mutaties
Gemeenten ontvangen extra geld van het Rijk om het zogenaamde "ravijnjaar" te dempen. Voor Montferland betekent dit jaarlijks ongeveer € 900.000.

BTW-Compensatiefonds
Het BTW-Compensatiefonds (BCF) heeft een plafond. Gemeenten zijn in 2024 € 332 miljoen onder dit plafond gebleven met declaraties. Op basis van de ruimte onder het plafond van het jaar 2024 van € 332 miljoen, wat overeenkomt met ongeveer 11 punten van de uitkeringsfactor, mogen we in de begroting 2026 een structurele stelpost voor dit onderdeel opnemen van circa € 616.000. De provinciaal toezichthouders gebruiken dit als richtlijn bij het beoordelen van de (meerjaren)begroting. Wel adviseert het ministerie van BZK, gezien de onzekerheid over de toekomstige ontwikkeling van de ruimte, om voorzichtig te zijn met het opnemen van een raming. Wij hebben in onze begroting een structurele raming opgenomen van € 500.000. 

Jeugd en Wmo
De kosten voor de jeugdzorg blijven hoog, maar het Rijk draagt de komende jaren gedeeltelijk bij aan de tekorten. In 2026 € 2,6 miljoen en in 2027 € 2,4 miljoen. Vanaf 2028 treedt een nadeel op van € 0,7 miljoen. Hier tegenover zijn uitgavenverlagingen c.q inkomstenverhogingen opgenomen voor de jeugdzorg voor sturen op trajectduur jeugdzorg en eigen bijdragen jeugdzorg. Het Rijk blijft ervan uitgaan dat er op de langere termijn (vanaf 2028) op de jeugdzorg kan worden bespaard.

De invoering van de inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage Wmo is voor één jaar uitgesteld tot 1 januari 2027. De geplande uitname uit het gemeentefonds is daardoor ook teruggedraaid in 2026. Dit betekent binnen het gemeentefonds een incidenteel voordeel van € 483.000. Overigens zijn ook de reeds geraamde eigen bijdragen voor de jeugdzorg in 2026 afgeraamd in de Kadernota 2026.

Overzicht geraamde algemene dekkingsmiddelen (baten)

(Bedragen x1.000)

* De gemeentelijke belastingen bestaan uit verblijfsbelasting en reclamebelasting.