2.4 Algemene dekkingsmiddelen

Het BBV schrijft voor dat het programmaplan een overzicht bevat van de algemene dekkingsmiddelen en de post onvoorzien. In de begroting presenteren we het overzicht tegelijk met de overige programma’s.  

Het onderdeel 'Algemene dekkingsmiddelen' heeft, in tegenstelling tot de overige programma’s, een algemeen karakter. Het bevat een (voorzichtige) schatting van de lasten (kosten), maar vooral de baten (opbrengsten) van onder andere de algemene belastingen en de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Onder algemene belastingen vallen de onroerende zaakbelasting, de hondenbelasting en de toeristenbelasting. 

Tegenover deze inkomsten staan geen directe uitgaven, het zijn algemene dekkingsmiddelen waarvan niet is vastgelegd waar ze aan worden uitgegeven (niet geoormerkt). Onder het onderdeel 'Algemene Dekkingsmiddelen' vallen ook de stelposten voor onvoorziene uitgaven en onderuitputting (het deel van het budget dat niet is uitgegeven).

Wij streven naar optimale middelenverwerving, waarbij de mate van middelenverwerving op korte termijn maar zeer beperkt kan worden beïnvloed:

• De stijging van de heffingen (i.c. de afvalstoffen- en rioolheffing) is ingekaderd door het uitgangspunt van kostendekkendheid, zoals vastgelegd in de Kadernota 2025;
• De hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is enerzijds afhankelijk van de beschikbare rijksmiddelen en anderzijds afhankelijk van de specifieke kenmerken (bijvoorbeeld het aantal inwoners);

• De inkomsten uit beleggingen zijn afhankelijk van de bedrijfsresultaten van de betreffende ondernemingen. Daarbij, en ook bij andere uitzettingen van gelden, vormt het treasurystatuut een restrictief kader. Met andere woorden: we zijn gebonden aan regels. 
  
  

Verbonden partijen
De gemeente is aandeelhouder in de volgende NV's:

Alliander
Netwerkbedrijf Alliander is verantwoordelijk voor het distribueren van gas en elektriciteit en de aansluitingen van klanten op het netwerk in onze gemeente. Dit zijn wettelijk bepaalde taken.

Vitens
Vitens levert het drinkwater in onze gemeente met zorg voor de bescherming van natuur en milieu.

Bank Nederlandse Gemeenten
Dit is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De strategische doelstelling van de bank is het behoud van substantiële marktaandelen in het Nederlandse publieke en semipublieke domein en het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders.
Tevens is de gemeente aandeelhouder in de volgende besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid:

Leisurelands B.V.
Ter uitvoering van de verplichting van het RAL (Recreatieschap Achterhoek Liemers) hebben wij in 2020 op basis van de gesloten overeenkomst en het besluit tot ontmanteling en liquidatie 1225 aandelen Leisurelands ontvangen. Leisurelands heeft 19 recreatiegebieden in eigendom en exploitatie in Gelderland, Overijssel en Noord-Limburg, waaronder De Nevelhorst en Stroombroek in Montferland.

De uitkomsten van de meicirculaire 2024 zijn in deze begroting verwerkt. In deze circulaire is de nieuwe financieringssystematiek vervroegd van 2027 naar 2024. Het betekent dat de koppeling van het accres (de groei van het gemeentefonds) aan de ontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (BBP) per 2024 al is ingevoerd. 

Opschalingskorting
Sinds 2015 worden gemeenten in het kader van de zogenaamde opschalingskorting geconfronteerd met een hoge korting op het gemeentefonds die oploopt tot € 975 miljoen macro in 2026. Deze korting is opgelegd omdat gemeenten door gedwongen opschaling naar 100.000 plus gemeenten kosten zouden kunnen besparen. Sinds 2019 is een stand van de opschalingskorting bereikt van € 300 miljoen. In deze circulaire is de oploop van de opschalingskorting vanaf 2026 (€ 675 miljoen macro) structureel geschrapt. Dit leidt voor ons tot een voordeel van ca. € 1.250.000 vanaf 2026. De korting van € 300 miljoen macro blijft dus wel gehandhaafd.

BTW-Compensatiefonds
Het BTW-Compensatiefonds (BCF) heeft een plafond. Gemeenten zijn in 2023 € 573 miljoen onder dit plafond gebleven met declaraties. Op basis van de ruimte onder het plafond van het jaar 2023 van € 573 miljoen, wat overeenkomt met ongeveer 19 punten van de uitkeringsfactor, mogen we in de begroting 2025 een structurele stelpost voor dit onderdeel opnemen van circa € 1 miljoen. De provinciaal toezichthouders gebruiken dit als richtlijn bij het beoordelen van de (meerjaren)begroting. Wel adviseert het ministerie van BZK, gezien de onzekerheid over de toekomstige ontwikkeling van de ruimte, om voorzichtig te zijn met het opnemen van een raming voor dit dekkingsmiddel.  Met ingang van deze circulaire hebben we een structurele raming opgenomen van € 500.000 (circa 50% van het bedrag dat we maximaal op mogen nemen). 

Wmo
Als vooraankondigingen staat in de meicirculaire dat het Rijk en de VNG werken aan de beheersbaarheid van de uitgaven van gemeenten in relatie tot de wettelijke zorgtaken Wmo. De verwachting is dat in de toekomst een nader te bepalen deel van de Wmo niet langer via de algemene uitkering gaat, maar via aparte financiering. Vanaf 2026 heeft het Rijk een reservering opgenomen van € 75 miljoen oplopend tot € 300 miljoen in 2029. Het streven is dat er met ingang van 2026 nadere afspraken zijn. Overigens is in deze circulaire de reservering nog niet verwerkt. Daarnaast staat in het Hoofdlijnenakkoord (van het nieuwe kabinet) dat de SPUK's (specifieke uitkeringen) op termijn overgaan naar het gemeentefonds minus een korting van 10 procent in verband met lagere administratieve lasten voor de gemeenten.

Overzicht geraamde algemene dekkingsmiddelen (baten)

(Bedragen x1.000)

* De gemeentelijke belastingen bestaan uit toeristenbelasting, hondenbelasting en reclamebelasting.