Jeugd
Met de meeste jongeren in Montferland gaat het goed. Een aantal jongeren heeft (tijdelijk) extra steun en stimulans nodig. Ons preventieve aanbod bestaat uit sportieve, welzijns- en culturele activiteiten. Daarnaast kopen we verschillende vormen van jeugdzorg in. De coronajaren werken nog steeds door in onze samenleving: een aanzienlijk deel van de jongeren voelt zich eenzaam en/of heeft psychosociale klachten. Er is aanbod aan hulp, maar de wachtlijsten zijn lang en de jeugdzorg blijft nog steeds op onderdelen overvol.
Wij willen zoveel mogelijk jongeren via het voorliggende veld ondersteuning bieden en weerbaar maken (N.B. Het voorliggende veld staat voor het totaal aan algemene voorzieningen dat beschikbaar is in een wijk, kern of dorp. Het gaat dus om alle voorzieningen voor (hulp)vragen zonder indicatie). Via het onderwijs worden culturele en sportieve activiteiten georganiseerd. Ook de jeugdgezondheidszorg heeft een divers aanbod om de weerbaarheid te versterken. Door onze jeugd zo tijdig mogelijk geestelijk en sportief te stimuleren, voorkomen we bij een aantal van hen dat ze in de zorg terecht komen.
Voor jongeren met meerdere problemen of uit een kwetsbare gezinssituatie is er altijd jeugdzorg beschikbaar. Ouders en opvoeders krijgen waar nodig extra ondersteuning: veel jeugdzorg blijkt het gevolg van problemen bij de ouders. Onze inzet is er steeds meer op gericht om de oorzaak aan te pakken en niet het gevolg.
Onderwijs
Een goede beheersing van de Nederlandse taal en andere vaardigheden is een voorwaarde om mee te kunnen doen in de samenleving. In onze gemeente zien we dat een relatief groot deel van de inwoners laaggeletterd is: ze kunnen niet goed lezen, schrijven en/of rekenen. Ook een toename van het aantal gezinnen met een migratieachtergrond draagt hieraan bij. We spannen ons in om achterstanden te verkleinen. Dat geldt voor zowel leer- en taalachterstanden, als voor sociaal emotionele achterstanden. Met ons onderwijsachterstandenbeleid zetten we ons in om kansengelijkheid te creëren als inwoners de aansluiting in de samenleving dreigen te verliezen. Elke (jonge) inwoner moet kunnen meedoen.
We werken samen met netwerkpartners om de educatieve doorgaande leerlijn te versterken. Uitgangspunt is talentontwikkeling waarmee jongeren hun startkwalificatie halen. Een startkwalificatie is een diploma havo, vwo, mbo niveau 2 of hoger. Met een startkwalificatie vergroten jongeren blijvend hun kansen op de arbeidsmarkt. Door de instroom van vluchtelingen en ontheemden wordt het behouden van de huidige streefwaarde bij de startkwalificatie wel een stevige uitdaging.
Een ander doel is steeds meer ouders te betrekken bij de ontwikkeling van hun kinderen. We willen voor kinderen en jongeren een rijke leer- en ontwikkelomgeving maken. Door de realisatie van het Integraal Kind Centrum (IKC) in ’s-Heerenberg gaan we tegen dat verschillende inwonersgroepen zich van elkaar afscheiden. Alle leerlingen uit ’s-Heerenberg, Lengel en Stokkum krijgen in dit nieuwe schoolgebouw eigentijds onderwijs. In het gebouw zijn aanvullende voorzieningen zoals de bibliotheek, de kinderopvang en het consultatiebureau aanwezig.
Cultuur
Het is belangrijk dat kinderen in contact komen met culturele activiteiten. Wetenschappelijk is aangetoond dat deze activiteiten een positieve invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen. Zelfs het IQ wordt erdoor verhoogd. Daarnaast zijn culturele activiteiten van belang omdat kinderen er anderen ontmoeten en hun sociale vaardigheden ontwikkelen. Cultuur is uiteraard ook van belang voor de volwassen inwoners. Doordat mensen elkaar bij culturele activiteiten ontmoeten, ontstaat er meer sociale samenhang en kunnen we eenzaamheid voorkomen.
We vinden het belangrijk om de sociale basisstructuur binnen de verschillende kernen te behouden en versterken. Daarom faciliteren en stimuleren wij het verenigingsleven en dorpshuizen. Wij ondersteunen hen bij het maken en borgen van dorpsvisies en dorpsplannen. De initiatiefnemers doen het vooral samen met: dorpsbewoners, verenigingen, fondsen, gemeente en de provincie Gelderland. Zo zorgen we voor korte lijnen, heldere verwachtingen en een realistisch financiële kader.
Sport en volksgezondheid
Mensen met een goede gezondheid kunnen langer zelfstandig de regie houden over hun eigen leven. Daardoor zijn ze minder afhankelijk van eventuele (dure) zorg. Eigen regie kunnen houden geeft meerwaarde aan het eigen leven én aan dat van een ander. We gaan uit van ‘voorkomen is beter dan genezen’. We zetten in op bewegen, gezonde leefstijl en sport om positieve maatschappelijke effecten te bereiken. We hebben een taak als het gaat om gezondheidspreventie. Het is belangrijk om een breed lokaal sportief aanbod te realiseren en te houden. We zetten in op goede voorlichting en projecten die een gezonde leefstijl stimuleren.
In Montferland wonen relatief meer mensen met een ongezonde leefstijl en slechtere gezondheid dan gemiddeld in Nederland. Mensen met een hoge sociaal economische status (SES) worden gemiddeld zeven jaar ouder. Ze leven gemiddeld ook nog eens vijftien jaar langer in goede gezondheid dan mensen met een lage SES. Iedereen in Montferland verdient een kans op een goede gezondheid. Daarom richten we ons bewust op de wijken met een lagere SES om de sociaal economische gezondheidsverschillen te verkleinen. We hebben aandacht voor inwoners met beperkte gezondheidsvaardigheden ( = mensen die moeite hebben met het vinden, begrijpen, beoordelen en gebruiken van informatie over gezondheid). We richten ons ook op nieuwe inwoners van Montferland zoals vluchtelingen en statushouders die in Montferland een nieuw thuis hopen te vinden. Voor veel inwoners is het lastig om informatie over gezondheid, voeding en sport te vinden, te begrijpen en toe te passen. Ook hebben zij meer moeite om de weg te vinden in de zorg en hulpverlening. Waar mogelijk ondersteunen we hierin via onze sociale teams, het welzijnswerk en een breed aanbod aan organisaties en verenigingen binnen onze gemeente.
In 2023 is ook het subsidiebeleid herijkt: de gemeente ondersteunt een groot aantal lokale verenigingen en organisaties. Het doel is om in de kernen een gevarieerd sportief en cultureel aanbod te behouden voor jong en oud. We zetten subsidies in ter versterking van preventie en vanuit overlappende programma’s zoals het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorg Akkoord (IZA). Via de ‘Beweeg- en Gezondheidsnota 2025–2030' die de gemeenteraad in het najaar van 2024 vaststelt, geven we richting aan onze acties in de komende jaren.
Maatschappelijke ondersteuning
Montferland groeit: het leerlingaantal neemt toe door de nieuwbouw in onze gemeente en de komst van nieuwe Nederlanders. Tegelijkertijd zien we ook een stevige vergrijzing: de groep inwoners van 75 jaar en ouder groeit de komende jaren extra hard. Dat betekent een extra beroep op de Wmo-zorg. Daarom willen wij goede woonplekken dichtbij voorzieningen voor iedereen behouden en waar mogelijk realiseren. Ons doel: onze inwoners blijven zo lang mogelijk meedoen en ze voelen zich gezond en veilig in hun eigen omgeving. In 2024 is hiervoor de visie Wonen, Welzijn en Zorg met een jaarlijks uitvoeringsprogramma vastgesteld.
Werk en inkomen, minimabeleid, schuldhulpverlening en nieuwkomers
We verwachten dat het in 2025 economisch goed blijft gaan. De vraag van werkgevers naar nieuwe medewerkers blijft hoog. Wel is er vaak sprake van een mismatch tussen vraag en aanbod. Daarmee bedoelen we dat werkzoekenden niet de opleiding/kennis, ervaring of vaardigheden hebben die een werkgever vraagt. De werkgever kan de juiste medewerker niet vinden, de werkzoekende vindt niet de passende baan. Veel inwoners van Montferland met een bijstandsuitkering hebben moeite een passende baan te vinden. Of ze hebben moeite om te werken. Ze hebben een ‘afstand tot de arbeidsmarkt’. Voor de gemeente is het een uitdaging deze mensen naar passend werk te begeleiden en ze aan het werk te houden. Daarnaast verblijven er meer vluchtelingen met een verblijfsvergunning in Montferland, de zogeheten statushouders. Als gemeente ondersteunen we deze nieuwe inwoners bij hun ‘inburgering’ in onze samenleving en met de begeleiding naar werk. De komende jaren verwachten we door diverse ontwikkelingen een toename van het aantal uitkeringen.